Олон зууны турш цус урсгасан их дайн, нэгдэл бутрал, эзлэн түрэмгийллийн үр дүнд өнөөгийн Ази тив бүрэлдэн тогтсон билээ. Тийм ч учраас Азийн ард түмний дунд тулаанч, баатрууд хамгийн нэр хүндтэй түүхэн хүмүүс байдаг. Үндэстэн бүрт тулааны урлагт гарамгай, эр зоригоороо шагшигдсан дайчид олон байдгаас уншигч та бүхэнд тивийнхээ хэмжээнд хамгийн цуутай бөгөөд шилдэгт тооцогдох арван тулаанчийг онцлон танилцуулж байна.

Цэрэг зэвсгийн хөгжлөөрөө дэлхийд тэргүүлдэг их гүрнүүд батлан хамгаалахын сургалтын онцгой хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, шилдэг офицерууд, мэргэжилтнүүдийг бэлтгэхэд дээд зэргээр анхаардаг. Ингээд эгнээнээсээ олон удирдагчдыг төрүүлэн гаргасан дэлхийд тэргүүлдэг шилдэг 10 цэргийн сургуулийг танилцуулж байна. Жич: Мэргэжлийн зэвсэгт хүчин бэлтгэх өндөр түвшний тусгай хөтөлбөртэй АНУ-ын цэргийн сургуулиудыг энэ жагсаалтад багтаагаагүй болно.

Цэргийн зэвсэг техник улам боловсронгуй болж байгаатай холбоотойгоор агаараас цохилт өгдөг цэрэг дайны зориулалттай нисдэг тэргүүдийг ч төрөл бүрийн загвартай үйлдвэрлэх болжээ. Өнөөдөр дэлхий дахинаа өргөн тархсан 30 гаруй  загварын цэргийн нисдэг тэрэг байна. “Агаарын танк” гэгддэг хамгийн хүчирхэг 10 нисдэг тэргийг танд танилцуулъя. 

Аль ч улс орны цэргийн дүрэмт хувцас гэдэг бол тухайн орны үндэсний онцлог хэв шинжийг илэрхийлэхээс гадна сүр жавхлантай, эрэлхэг бардам байдлыг харуулах загвартай байдаг. Мөн дайн тулааны үед цэргийн албан хаагчийн биед хамгийн эвтэйхэн байхыг бодолцож хийдгээрээ бусад хувцаснаас ялгардаг байна. Гэсэн хэдий ч зарим улс орон цэргийн дүрэмт хувцсандаа төдийлөн анхаардаггүй юу, аль эсвэл уламжлал, ёс заншилтай нь холбоотой юу үнэхээр өвөрмөц, этгээд загвартай хувцсаар армийнхнаа гоёдог ажээ. Ингээд танд хамгийн этгээд цэргийн дүрэмт хувцастай улс орнуудыг толилуулж байна.

Нинжа нарыг хөлсний алуурчин, эсвэл тагнуулчид гэдгээр нь хүмүүс ихэвчлэн төсөөлдөг. Японы Сенгокугийн эрин (1500-аад оны үе)-ий үед амьдарч байсан тэдний тухай албан ёсны баримтууд цөөн байдаг ч амнаас ам дамжсан домог яриа хэдэн зууны туршид хөвөрсөөр өдийг хүрчээ. Энэ удаад бид бодитоор оршиж, түүхэнд нэрээ үлдээж чадсан 10 нинжагийн тухай мэдээллийг бэлтгэлээ. Гэхдээ зарим мэдээллийн үнэн эсэхэд судлаачид маргаантай байдгийг нуух юун. 

Хүн төрөлхтөн шумбагч онгоцыг зохион бүтээсэн нь маш гайхалтай дэвшилтэт нээлт болсон. Эргэн тойрон усаар хүрээлэгдсэн усан доорх ертөнцөд аялах нь жинхэнэ эр зоригтой хүмүүсийн хийх ажил юм. Бид ихэвчлэн кинон дээрээс л шумбагч онгоцтой тохиолдсон зарим нэг адал явдлын талаар үзэж байсан. Тиймээс бид энэ удаад далайн гүнд ундрах өрнөсөн зарим гайхалтай үйл явдлын талаар уншигчдадаа сонирхуулахаар бэлтгэлээ. Шумбагч онгоцнууд одоог хэр нь тайлбарлаж чадаагүй байгаа өөр өөрийн гэсэн нууц түүх агуулдаг. 

XX зууны турш АНУ-ын эрх баригчид дэлхийн зарим улс орныг хэрхэн самарч, орвонгоор нь эргүүлж байсныг доорх жишээ танд харуулна. Америкчууд Тагнуулын төв газар (ТТГ)-аараа дамжуулан өөрсдөд нь таалагдахгүй зарим удирдагчийг суудлаас түлхэн унагахын тулд тоо тоймшгүй их хөрөнгө хүч, зэвсэг техник, мөн ил далд олон төсөл хэрэгжүүлж байжээ. Гадаадын улс орнуудын Засгийн газрын бодлогод нөлөөлөх гэсэн америкчуудын долоон удаагийн оролдлого нь амжилттай болсон жишээг танд сонирхуулж байна.

Адольф Гитлер (Adolf Hitler) болон түүний нацист нам зорилгодоо хүрэхийн тулд суртал ухуулга ашигласан анхны хүмүүс биш юм. Дэлхийн I дайны үед британи болон германчууд өөрсдийн харгис хэрцгий явдлыг нуун далдалж, эсрэг талынхнаа хүн биш, адгуус хэмээн итгүүлэхээр оролддог байв. Гэхдээ тэдний уг арга нь нацистуудын ухуулга суртлын "машин"-ы хажууд жижигт тооцогдоно. Нацистуудын хувьд ухуулга суртал нэмэлт үйл ажиллагаа бус харин ч бүр зорилгынх нь гол цөм нь байсан бөгөөд ихээхэн хөрөнгө зарцуулж, нарийн төлөвлөсөн байдаг. Тийм ч учраас энэ нь маш үр дүнтэй байж, Германы ард иргэд ялагдах хүртлээ тууштай тэмцсэн юм. 

Дэлхий нийтээр химийн зэвсэг хэрэглэхийг хориглодог. Гэхдээ ийм хориг тавихад чухам юу нөлөөлсөн юм бол? Мэдээж хүн төрөлхтний түүхэнд болж өнгөрсөн аймшигт явдлууд гэж та хариулах байх. Үй олноор нь хөнөөх зэвсгээс химийн бодим хамгийн аймшигтайд тооцогддог. Хүнийг дээд зэргээр тамлан зовоож үхүүлдэг энэ аймшигт зэвсэг, химийн бодистой холбоотой хамгийн эмгэнэлт явдлуудыг бид танд хүргэж байна. 

Бид бүгд дэлхийн II дайн ямар адармаатай, нөхөж баршгүй их хор уршиг тарьсныг мэднэ. Харин олон арван жил өнгөрсний дараа хүмүүсийн уй гашуу, сэтгэлийн шарх аньж, энэ үйл явдал аажмаар мартагдаж байгаа гэдэгтэй та лав санал нийлэх биз ээ. Ингээд дэлхийн II дайны үеийн тэрхүү аймшигтай баримт, материалуудыг эргэн нэг санацгаая.

Орчин үеийн байлдааны технологи итгэмээргүй хурдтай хөгжиж байгаа ч нэг номерын зэвсэг хүйтэн мэс хэвээр байна. Ялангуяа Орос орны тусгай хүчин мэсээр тулалдах бэлтгэлд онцгой анхаарал тавьдаг. Тэнд хүн бүр өөрсдийн чадвар, үүрэг даалгаварт тохирсон тусгай хутгатай байдаг. Оросын тусгай хүчний цэргүүд яг ямар хутга хэрэглэдэг болохыг танд сонирхуулъя.

Дэлхийн I дайны үед химийн зэвсэг ашиглах нь гэмт хэрэгт тооцогддог байсан. Их гүрнүүд ийм төрлийн зэвсэгг ашиглахаас татгалзсан конвенц байгуулсан боловч дайн эхэлсэн даруйд тус гэрээг умартсан юм. Үй олноор хөнөөх чадвартай химийн зэвсэг ашигласнаар дайныг улам хурцатгасан гэж хэлж болно. Байлдааны талбар дээр химийн хорт ямар их уршиг тарьж буйг хараад цэргүүд айдаст автаж, “Хорт хий! Хорт хий!” хэмээн орилж байсан тухай олон сурвалжид тэмдэглэсэн байдаг.