Гудамжны хоол, нийтийн хоол  гэдэг тухайн улс орны уламжлал соёлтой танилцах хамгийн шилдэг аргын нэг. Австрали улс ч үүнээс гажихгүй. Тэдний хоолны урлаг нь амт чанараас гадна орон орны хоолны соёл уламжлалыг шингээсэн байдаг. Австралийн амтат 15 хоолыг танилцуулах гэж байна, хоолоо сайн идчихээд уншаарай!

Хүн төрлөхтөн олон мянган жилийн өмнөөс чоно, янгир, сарлаг гэх мэт амьтдыг гаршуулж нохой, ямаа, хонь, үхэр гэх мэт амьтдыг бий болгосон байдаг. Тэгвэл ганцхан амьтад гэлтгүй жимс ногоо ч гэсэн хүний гарт орсныхоо дараа огцом өөрчлөгджээ. Өнөөдөр та бүхэнд бидний идэх дуртай жимснүүд эрт үед ямар хэлбэр, дүрстэй байсныг харуулах үүднээс дараах мэдээг хүргэж байна. 

Ихэнх хүн өдөр тутамдаа усыг их хэмжээгээр хэрэглэх нь эрүүл мэнд болон бие галбирт нэн тустай гэж үздэг. Харин кофеин агуулсан кофе, цай гэх мэт нь шингэн зүйлд тооцогддоггүй бөгөөд эдгээрийг дангаар нь тогтмол хэрэглэвэл шингэний дутагдалд орно гэсэн нийтлэг ойлголт байдаг билээ. Гэвч энэ таамаг бодит байдалд нийцдэг үү? Энэ талаар мэдээлэх үүднээс цай, кофе хэрэглэх нь хүний биед яаж нөлөөлдөг талаар дараах мэдээллийг та бүхэнд хүргэж байна. 

Бидний дуртай бүх зүйлд агуулагддаг элсэн чихрийн тухай та хэр ихийг мэдэх вэ? Элсэн чихэр нь яг л мансууруулах бодис шиг тархинд допамин үүсгэж, улмаар илүү их идэх тусам бүр их амт шаарддаг байна. Үүнийг элсэн чихэр хүний биед хэрхэн тархдагийг мэдсэнээр та ойлгох бөгөөд хамгийн эрүүл гэж боддог хоол хүнснүүдэд хүртэл нуугдаж байдаг аж. Тиймээс та бүхэнд элсэн чихрийн хэрэглээг бууруулах талаар мэдээлэл хүргэхээр бэлтгэлээ. Доорх мэдээлэл танд болоод таны гэр бүлд хэрэг болно биз ээ. 

Хүн хоол идсэний дараа тухайн хүнсийг таны ходоод хэр хурдан боловсруулж байгаагаас шалтгаалж та өөрийгөө хэр эрүүл байгааг мэдэж болно. Хүн бүрийн бие махбод харьцангуй адил биш учир хоол шингэлт нь ч өөр өөр байдаг. Тухайлбал, энэ нь тухайн хүний нас бүр хүйснээс ч хамаардаг юм. Гэхдээ зарим хүнс өөрийн боловсруулагдах хугацаатай байдаг. Таны идсэн хүнс хэдэн цагийн дараа боловсорч гүйцдэг бол, та үүнийг мэдэх үү?

“Чихэр их идвэл шүдгүй болно”, “Сахар ихэдвэл таргална”, “Чихэртэй цай, чихрийн шижинтэй болгоно”, “Сахар бол цагаан үхэл” гэцгээдэг. Хар багаасаа л энэ амттаны талаар ийм үг бишгүй нэг сонссон доо. Гэвч бодит байдал дээр эдгээр нь худал үг ажээ. Тэгвэл үнэн нь юу вэ? Хамтдаа олж мэдэцгээе!

Намрын улиралд жимс ногоо ховордсон үед өөрийн гараар хийсэн амтат шүүсийг уух дургүй хэн байх билээ. Ялангуяа алим олдоц сайтай хэрнээ, эрүүл мэндэд маш  их тустай жимсний нэг гэдгийг бид сайн мэднэ. Алимд олон төрлийн амин дэм агуулагддаг.  Тиймээс бид танд амтат алимны компот хийх шилдэг 7 аргыг хүргэе.

Төмөр бол биед гемоглобин үүсгэхэд зайлшгүй оролцдог эрдэс бодис юм. Төмөр цусанд байх ёстой хэвийн хэмжээнээсээ багасах үед бидний бие төмрийн дутагдалд ордог. Биед төмөр дутагдсанаар цус багадалттай болж, эрч хүчгүй, амархан ядрамтгай болно. Төмрийн бэлдмэлийг мэргэжлийн эмчийн зөвлөгөөгөөр уух агаад хэтрүүлбэл төмрийн хордлого болдог гэдгийг анхаараарай. Харин төмрийн агууламжтай хүнс хэрэглэх нь хамгийн эрүүл арга юм. Тиймээс бид танд дараах мэдээллийг хүргэхээр бэлтгэлээ.

Бид өдөр тутам хоол бэлтгэхдээ дадасж, сурснаараа хийцгээдэг. Гэхдээ сурсан зан гэдэг гал тогоонд бас тийм ч хэрэгтэй зүйл биш. Энэ дадлаа та орхиж чадахгүй бол хаймар шиг хатуу мах, дутуу болсон ногоо, нялцайсан шпагетти гоймон зэргээс салж чадахгүй л болов уу. Бид танд амттай, ашиг тустай хоол бэлтгэхийн тулд дахиад давтахгүй байх ёстой алдаануудыг чинь тухай бэлтгэн хүргэж байна.

Навчис хийсэж, нар буцаад, өглөө оройдоо жихүүн салхи сэвэлзэх нь намрын өдрүүд хэдийнэ айлчилсныг илтгэнэ. Ийм сэрүүн өдрүүдэд юу хамгийн чухал гээч. Мэдээж хэрэг тэжээллэг, амин дэмтэй халуун хоол идэж байгаарай. Шинэхэн ногоог хүссэнээрээ хэрэглэх боломжтой энэ улиралд хүнсний ногоо ашиглаж амтат зоог хийх аргыг танд хүргэе.

Нойр булчирхай бол хүний биеийн хамгийн чухал эрхтний нэг бөгөөд хоол боловсруулахад шаардлагатай фермент, дааврыг ялгаруулж, өөх тос, нүүрс ус, уургийн бодисын солилцоог тэнцвэржүүлдэг. Нойр булчирхайн үйл ажиллагаа муудах нь эрүүл мэндэд маш муугаар нөлөөлдөг. Тиймээс нойр булчирхайгаа хамгаалах нь зүйтэй. Таны идэж, ууж байгаа зүйл эрүүл мэндийн тань толь болдог учир хүнсний бүтээгдэхүүнээ цуглуулахдаа маш анхааралтай байх хэрэгтэй юм. Ингээд нойр булчирхайд ямар ундаа муугаар нөлөөлдөг болохыг сонирхоцгооё.

Мансууруулах бодисыг нэг л удаа хэрэглэчихвэл түүнд донтож, зогсоож дийлэхгүй болдог учраас эмч мэргэжилтнүүд холхон явахыг зөвлөдөг. Гэтэл зарим төрлийн хоол хүнс яг хар тамхи шиг бие махбодид нөлөөлж донтуулдгийг та мэдэх үү? Оюун санаа, бие махбодийн хувьд та тэдгээрээс хүнснээс хамааралтай болж байна гэсэн үг. Бүр зарим хүнсний бүтээгдэхүүн хүний биед хар тамхи шиг нөлөө үзүүлдэг. Та бүхэнд анхааруулга болгох үүднээс хамгийн их донтуулах үйлчилгээтэй хүнсний талаарх мэдэллийг хүргэж байна.