Сэтгэл судлаачдын үзэж байгаагаар хүн төрөлхтний хийж буй ихэнх алхам сэтгэл хөдлөлөөс үүдэлтэй бөгөөд үүнд хайр, үзэн ядалт багтана. Энэ хоёр нэгэн зэрэг орших үед тухайн хүн ямар үйлдэл хийхийг бодоход ч аймшигтай. Тэгвэл яг энэ сэтгэл хөдлөл нь 19-р зууны эхэн үед Францад болсон хоёр залууг "түүхэн дэхь хамгийн хачирхалтай тулаан" хийхэд хүргэсэн болов уу.

Бид хүүхэд байхад өдөр тутамд л чи яах гэж ингэсэн юм. Яагаад ингэсэн юм бэ? Гэх асуултуудтай нүүр тулсаар ирсэн. Харин хиймэл оюун ухааны хувьд бидний амьдралд нөлөө үзүүлэхүйц шийдвэрүүдийг гаргаж байгаа учир бид ч гэсэн тэднээс ийм асуулт асуухыг хүсэж, тодорхой хариулттай байхыг хүсэж байгаа биз. Үгүй бол хиймэл оюун ухаанд итгэх ямар хэрэг байх билээ.

Өнгөрсөн үед түгээмэл хэрэглэгдэж байсан зарим эмчилгээний аргууд өнөөгийн бидний нүдээр хэтэрхий аймшигтай, зэрлэг харагдана. Тухайлбал, эртний египетчүүд тархи цусан хангамжийг, зүрх оюун ухааныг хариуцдаг гэдэгт бат итгэдэг байж. Тэр байтугай Гиппократ буюу "Хэвлийд төөрсөн умай" хэмээх онош хүртэл гаргаж, эмчилгээ хийж байсан гэнэ. Ингээд эрт үед ашиглагдаж байсан хамгийн аюултай, зэрлэг гэмээр эмчилгээний аргуудыг сонирхуулъя. 

Орчин үед дэлгэцийн уран бүтээлд зомби, цус сорогч гэх мэт мангасууд гарах болсон билээ. Гэхдээ эдгээр мангасууд зөвхөн найруулагчдын санаанаас гарсан зүйл биш бөгөөд эртний домогт үүнээс ч илүү аймшигтай мангасуудын талаар өгүүлдэг байна. Ингээд эрт дээр үед оршин тогтнож байсан байх магадлалтай мангасуудын талаар домгийг танд хүргэе.

Сэтгэл хөдлөлөөрөө уйлах нь зөвхөн хүн төрөлхтөн бидэнд байдаг гуниг болон уй гашууг илэрхийлэх нэгэн томоохон дэвшил юм. Гэвч уйлахыг сэтгэлийнхээ удирдлагыг алдах таагүй зан авир хэмээн ойлгох нь олон. Уйлах нь ихэнхдээ хэт их сэтгэл хөдлөл болон тэвчээрээ алдахтай холбоотой байдаг ба төлөвшлийн дутагдал болон балчир настай холбож ойлгох нь их байдаг учир уйлахыг муу зан авир мэт ойлгох тохиолдол цөөнгүй бий. Түүнчлэн уйлахыг хүйс болон догь байдалтай хамааруулж сэтгэл санааны хэврэг байдал гэж үзэн эмэгтэйлэг хэмээн тодорхойлох нь олон билээ.

Дэлхий даяар өдөр бүр олон төрлийн гэмт хэргүүд үйлдэгдэж байдаг. Гэвч хүний нийгмийг бүхэлд нь айдаст автуулж, олон арван жилийн хойно ч олны сонирхлыг өөрийн эрхгүй татсаар буй хэргүүд төдийлөн олон биш билээ. Гэхдээ аливаа гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлж, ахин тийм үйл явдал гаргахгүй байх үүднээс тухайн хэрэг чухам ямар шалтгаанаар, хэрхэн болж өнгөрсөн тухай мэдээллийг үнэн бодитоор хүргэж байх нь зүйтэй юм.

Сайн найз тань тантай “Сайн уу, сонин юу байна” гэж мэнд мэдэхийн оронд “хав-хав” хэмээн хуцаж, гар барихын оронд хацрыг тань долоож, хамтдаа ширээний ард сууж оройн зоог идэхийн оронд шалан дээр нохойн идүүрээс хоол долоож байна гээд төсөөлөөд үз дээ. Энэхүү үйл явдал английн Норфволкийн иргэн Каз Жеймс (Kaz James)-ийн гэр бүлийнхэнд үргэлж тохиолддог бөгөөд тэрээр нохойн амьдралаар амьдрахаар шийдсэн байна. Ингээд британи залуугийн нохой мэт амьдрал хэрхэн өрнөдөг талаар сонирхоцгооё.

1920-оод оны согтууруулах ундааны эсрэг хориг тавьсан цаг үед биеэ үнэлэлт, мөрийтэй тоглоом, архи худалдаалах бизнес хийж 20-р зууны Америкийн нийгмийн хамгийн дуулиант этгээдүүдийн нэг болсон Ал Капоне 1899 онд Нью-Йорк хотын Брүүклин дүүрэгт Италиас ирсэн ядуу цагаач гэр бүлд мэндэлжээ. Тэрбээр 1929 оны Гэгээн Валентины өдрийн цуст хядлагын хэрэг, 1931 онд татвараас зайлсхийсэн хэргүүдэд тус тус буруутгагдан 6 жил хагасын хорих ял эдэлж байсан бөгөөд 1947 онд Майами хотод нас эцэслэжээ. Хэдийгээр хорвоог орхиод 80 гаруй жил өнгөрсөн ч түүний дуулиант түүхүүд одоог хүртэл яригдсаар байна.

Энхрийлэн тэврэх, гараас нь хөтлөх зэрэг үйлдэл хайртай хүн чинь танд хэчнээн чухал болохыг илэрхийлээд зогсохгүй хүнд хэцүү цагт, ялангуяа өвдөж шаналж буй үед эм болдог аж. Үүнийг АНУ-ын Колорадо мужийн их сургуулийн эрдэмтэд хосууд дээр туршилт хийж үзээд нотолсон байна. Ингээд та бүхэнд хүний хүрэлцэх мэдрэмж ямар хүчтэй болохыг тайлбарласан мэдээллийг хүргэе.

1979 оны 1-р сард Сидней хотын далайн эрэг дээр нэгэн улаан усны хувцастай бүсгүй гарч ирэв. Тэрээр энгийн нэг амрагч биш гэдэг нь тодорхой байсан бөгөөд англиар нэг ч үг мэдэхгүй байжээ. Ямартай ч бүсгүй дохио зангаагаар эргэн тойрны хүмүүстэй ойлголцон цагдаагийн газар ирсэн байна. Түүнийг Лилиана Гасинская гэдэг бөгөөд Австралийн засгийн газраас улс төрийн орогнол хүсэхээр ирсэн нь тэр байв.

Хятад улс ерөнхийдөө аюулгүй орны тоонд багтдаг. Орой үдэш гадуур зугаалсан ч тантай дээрэмчин, зэрлэг балмад хүмүүс таарахгүй.  Харин халаасны хулгайч болон бусад жижиг төрлийн гэмт хэрэгт л та өртөж магадгүй юм. Гэхдээ насанд хүрэгсдийн хувьд Хятад улс аюулгүй ч хүүхдүүдийн хувьд маш анхаарал болгоомжтой байх хэрэгтэй. Хүүхэд хулгайлах гэмт хэрэг Хятадад сүүлийн жилүүдэд газар их авч байгаа бөгөөд бараг л гамшгийн хэмжээнд хүрч байгаа гэхэд болно.

Аймшигт хэрэг үйлдэж, цаазын ял сонссон хүмүүсийн сэтгэлзүй ямар байдаг бол? Тэд хийсэн хэрэгтээ гэмшдэг болов уу? Гэмт хэрэгтнүүдийн цаазлуулахынхаа өмнө хэлсэн сүүлчийн үгс ямар утгатай байв?