Маугли хүүхэд (Шаалуу хүү) гэж эцэг эхээ орхин хүн төрөлхтний хэзээнээс мэддэг ойд удаан хугацаагаар амьдарсан хүүхдийг хэлдэг. 19-р зууны сүүлчээр Сан Сенри-сюр-Рансын ойгоос 1797 онд олдсон Авероны Виктор гэж хүү байна. Хэдийгээр тэр 10 настай ч ярьж чадахгүй, биеэрээ дүүрэн шарх сорвитой байсан нь амьдралынхаа багагүй хэсгийг зэрлэг байдалд өнгөрөөснийг гэрчилнэ. Бүр эртний түүх сөхөх юм бол Ромыг үндэслэсэн гэдэг Ромул, Реме гэдэг хоёр хүүхдийг чоно хөхүүлэн тэжээж байсан  гэх домог ч бий. Харин соёл иргэншлийн хөгжилд дэвшсэн өнөө цагт амьтдын дунд өссөн юм уу, ноход, шувуудтай хамт, эсвэл харанхуй өрөөнд түгжээтэй өссөн хүүхдүүдийн тухай өгүүлнэ.

Олон хүн  гэртээ нохой муур гэх мэт амьтан тэжээдэг. Тэгвэл та бидний эргэн тойронд нүдэнд үзэгдэхгүй амьтад асар олон тоогоор амьдардаг ажээ. Тэдгээр амьтад хэтэрхий жижигхэн учраас бид анзаардаггүй ч зарим нь энэ байдлыг ашиглан бидний амьдралд хор хүргэж эхэлдэг. Бид энэ үүднээс тэдгээр амьтдыг танилцуулахаар бэлтгэлээ. 

Яагаад өсвөр насны хөвгүүдийн хоолой бүдүүрч, булчин шөрмөс чангардаг, зарим охидод үс сахал ургах зэрэг эршүүд шинж чанар илэрдэг зэрэг нь анхнаасаа маш сонирхолтой сэдэв байсаар ирсэн. Эсийн судалгааны түүхийн хуудсыг сөхөн үзвэл 1935 онд хамгийн анх тестостерон дааврыг нээн илрүүлж, тодорхойлон бичсэн байдаг. Мөн ондоо Югославын химич синтезын аргаар холестериноос тесторон гарган авсан. Ингээд та бүхэндээ эр даавар эс буюу тестороны талаар хамгийн сонирхолтой 10 баримтыг хүргэж байна.

Та бид “Чи ч тэр чигээрээ яг л ээж юм аа” гэсэн үг бишгүй л нэг сонсож байсан байх. Харамсалтай нь энэ ташаа үг. Үнэн хэрэгтээ бид, ялангуяа эмэгтэйчүүд эхтэйгээ биш, аавтайгаа адил байдаг. Үүнээс гадна эцгийн амьдралын хэв маяг, идэж уудаг зүйл, эрүүл мэнд зэрэг нь үр тогтох үед ирээдүйн хүүхдэд нь удамшдаг ажээ. Тэгвэл бид яг ямар зан, төрхөө ээж, ааваасаа авдаг юм бол? Энэ талаарх сонирхолтой мэдээллийг та бүхэндээ хүргэж байна.

Морь олон янз: хар, цагаан, гээд л... Бас ачааны, уналгын, уралдааны гэж ялгагдана. Нэг морь нь маш богино хугацаанд хурдан шаламгай хөдлөхдөө тэр дороо 10 гаруй морьтой тэнцэх хэмжээний их хүчийг гаргах чадалтай гэнэ. Итгэмээргүй сонсогдож байгаа биз? Харин ердийн хэмнэлээр ажиллаж байхдаа нэг морь нэг л морины хүчийг гаргалгүй яах вэ? Тэгвэл яагаад заавал “морины хүч”-ийг хүчний хэмжилтийн нэгж болгон авсан юм бол? Тэр нь хэр зэрэг их хүчийг хэлдэг юм бол?
 

Эх дэлхийн хамгийн нууцлаг болоод бага судлагдсан тив бол яах аргагүй Антарктид юм. Зузаан мөсөн бүрхүүл доороо зуу зуун нууцыг хадгалан нойрсож буй энэ тивийн далайн гүний нууцлаг оршин суугчид, дан цамцтай дааралгүй дотор нь явах мөсөн агуй, дотор арзайм харь гаригийн чимээ зэрэг зарим нууцыг эрдэмтэд тайлснаас танд толилуулж байна.

Төрсөн өдөр гэдэг хүн бүрийн хувьд хамгийн сайхан баяруудын нэг бөгөөд хүүхэд байхаасаа эхлэн энэхүү баярыг тэмдэглэж өссөн билээ. Ихэнхидээ төрсөн өдрийг бялуу худалдан авч, гэр бүл, ойр дотныхоо хүмүүсийн хүрээнд өнгөрүүлдэг бол зарим орнуудын хувьд төрсөн өдрийн хачирхалтай уламжлалууд байдаг аж. Ингээд танд төрсөн өдрөө хачирхалтайгаар тэмдэглэдэг орнуудын талаар хүргэе.

Хүйтэн температурт гарахад эсвэл ямар нэгэн сэтгэл хөдөлгөм зүйл тохиолдоход бидний арьс ирвэгнэж, биржийдэг шүү дээ. Арьс ингэсэн үедээ яг л өдийг нь зумласан галууны арьс мэт харагддаг тул барууныхан энэ үзэгдлийг “goosebump” буюу “галууны арьс” гэж нэрлэдэг байна. Харин саяхан Харвард их сургуулийн эрдэмтэд арьс ингэж биржийснээр шинэ үсний уутанцаруудыг үүсгэдэг буюу үсний ургалтанд сайн нөлөө үзүүлдэг болохыг судалгаагаар тогтоосон байна. 

"Алиса гайхамшгийн оронд" номонд малгайчин Алисагаас "Хэрээ, бичгийн ширээ хоёр хоорондоо ямар холбоотой вэ?" хэмээн асуудаг. Гэтэл үүнд зохиолч өөрөө тодорхой хариулт өгөөгүй бөгөөд энэ асуулт олны дунд маш олон эргэлзээг үлдээсэн юм. Үүнтэй адил амьдрал дээр маш олон зүйл санаанд оромгүй тохиолдлоор хоорондоо холбогдсон байдаг. Энэ талаар олж мэдэцгээе.

Зогсолтгүй эргэж буй эх дэлхийд сонирхох зүйл асар олон. Жишээлбэл баавгайн хамгийн ойрын төрөл нь цөөвөр чоно юм болов уу, нохой юм болов уу? АНУ-ын Вайоминг мужид хэдэн урсдаг шат байдаг юм бол? Болж үйл явдлын талаар бидэнд ирдэг мэдээллүүд бүгд үнэн үү? Ямартай ч та дараах зүйлсийг уншаад гайхах болно.

Та одоог хүртэл өөрийн ажилдаа сэтгэл хангалуун бус байна уу? Гэтэл үнэн хэрэгтээ өнгөрсөн зуунд хүн бүрийн айдсыг хүргэм ажил мэргэжлүүд олон байдаг байсан бөгөөд хэрвээ та тийм ажил хийдэг байсан бол яах вэ? Ямартай ч орчин үеийн техник технологи хөгжсөний ачаар бид доорх ажлуудыг хийхээ больсон нь талархууштай.

19-р зуунд АНУ-д Тэйлор Барнум (Taylor Barnum) нэртэй маш ухаалаг циркчин амьдарч байсан гэдэг. Тэрээр олны анхаарлыг гайхалтайгаар татаж чаддаг байсан бөгөөд өөрийн гэсэн хүсэл мөрөөдөлтэй нэгэн байсан юм. Ингээд Тэйлор төрөлхийн биеийн гажигтай, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийг нэгтгэсэн "Гажгуудын цирк"-ийг байгуулан нэр алдрын оргилд хүрчээ. Түүний түүхээс сэдэвлэсэн "Greatest Showman" киног та үзсэн биз дээ?