Америкчуудын түгээмэл хэрэглэдэг, дуртай зүйлсийн талаар кинон дээрээс бид бишгүй л нэг харсан.  Кино гэдэг утгаараа зохиол, эсвэл найруулагчийн шийдэл мэт харагдах боловч үнэн хэрэгтээ Америк хүмүүсийн өдөр тутмын хэвшлийг тэндээс мэдэж болно. Холливудын хэдэн арван киноны үйл явдал, олон арван судалгааны дүнгээс үндэслэн нэг ч Америк хүний хэрэглэхгүйгээр амьдарч чадахгүй 18 зүйлийг та бүхэнд толилуулж байна.

Хүн өөрөө хөгжиж өөрчлөгдөхийн хэрээр хүн төрөлхтний соёл бас цагийн аясаар шинэчлэгдсээр иржээ. Түүхийн багахан мөчлөгт өрнөж дууссан аж үйлдвэрийн хувьсгал та бидэнд өнөөдөр хуучны зүйлсээс тун багыг үлдээж, хүмүүс хоорондын бөгөөд хүмүүсийн эд зүйлстэй харьцах харьцааг ихэд өөрчилсөн. Ингээд та бүхэнд өнөө цаг үед сонсоход хачирхалтай, айдас ч төрүүлмээр санагдаж байгаа ч өнгөрсөн зууны эхэнд хэвийн үзэгдэлд тооцогдож байсан зүйлсээс сонирхуулъя.

Эртний Египет гэхээр хүн бүрийн санаанд дунд сургуульд үзэж байсан пирамид, цац суваргын орон орж ирдэг. Занданшуулсан шарил буюу муми, фараонуудын онгоноос гадна Египетчүүд анх цаас үйлдвэрлэсэн тухай ихэнх хүмүүс сайн мэддэг.  Гэхдээ Эртний Египетчүүдийн тухай түүхэнд дунд сургуулийн сурах бичигт бичигдээгүй зүйлс байдаг.  Тухайлбал фараонууд та бидний зураг дээрээс харсан шиг залуу сайхан хүмүүс байгаагүй ч гэх юм уу. Бид танд эртний Египетчүүдийн талаарх итгэмээргүй 20 баримтыг танилцуулж байна. 

Улс хоорондын хил гэхээр бидний санаанд хамгийн түрүүнд өргөстэй торон хашаа эсвэл өндөр бетон хана ордог шүү дээ. Гэхдээ зарим орнууд хоорондын хилийн зурваст тиймэрхүү заагласан зүйлс огт байдаггүй тул тэнд явсан жуулчид өөрсдөө ч мэдэлгүй өөр улсын нутаг дэвсгэрт ороод ирчихсэн байдаг гэнэ. Ингээд та бүхэнд дэлхий дээрх хамгийн өвөрмөц хилийн зурвасуудыг танилцуулъя.

Тэнгисийн цэргийн хүчин бол эрэг орчмын улс орнуудад бий болсон хамгийн эртний хоёр дахь цэргийн хүчин юм. Улс орнууд өөр өөрийнхөөрөө тэнгисийн цэргийн хүчин гэх юм уу, тэнгисийн цэргийн флот гэж нэрлэдэг болохоос биш нэг их зарчмын ялгаа байхгүй. Үндсэн үүрэг нь мэдээж хөрш орнуудын довтолгооноос улс орныхоо усан хилийг хамгаалах болооп далайгаас дайсны хуурай замын цэрэгт цохилт өгөх үүрэгтэй. Хүчирхэг флот мөн хуурай газрын зэвсэгт хүчиндээ асар их дэмжлэг үзүүлж түшиг тулгуур болдог. Энэ үүднээс дэлхийн хамгийн хүчирхэг тэнгисийн флоттой 10 орны тэнгисийн флоттой улсуудыг танилцуулъя.

Дурлалт хосуудын  хувьд энэ дэлхийн хамгийн романтик газрыг Франц улс гэж бодож байна уу? Тэгвэл та том эндүүрч байна. Өмнөд Солонгос улсын хосууд  яг л кинон дээр гардаг шиг байдаг гэхэд хэлсдэхгүй. Солонгос залуучууд  хэрхэн дурлаж, хэдий хугацаанд дотносон, бие биетэйгээ яаж харилцаж, хэрхэн хайраа илэрхийлж харилцаагаа  онцгой болгодог талаар та эндээс уншаарай.

Зуун жилийн өмнө хүйсийн тэгш эрх гэж байгаагүй, тиймээс ч эмэгтэйчүүдийн үүрэг нь зөвхөн хүүхдээ харах, угааж арчих, цэвэрлэх, хоол унд хийх, угаасан зүйлээ гудамжинд дэлгэж хатаах зэрэг л байлаа шүү дээ. Эрчүүд харин хааяа нэг хүүхдээ үнсчхээд, хүүхэд хэрхэн хүмүүжүүлэх тухай нэг их сайхан ярьж явдаг байсан. Өнөөдөр эмэгтэйчүүдийн үүрэг хариуцлага арай өөр болжээ. Хүүхдээ хэн болгож хүмүүжүүлэхээ ч тэд шийдэх эрхтэй. Хүүхдээ цагаан хоолтон болгох уу, тэгш эрхийн төлөө тэмцэгч болгох уу гэх мэт. Тэгвэл зуун жилийн хоорондоо эх хүүхдийн харилцаа хэрхэн өөрчлөгдөө вэ?

Сүүлийн үед хүн төрөлхтөн ихээхэн өөрчлөгдөж байгаа бөгөөд ухаалаг гар утасны хэт их хэрэглээнээс болж гарын эрхий хурууны өөрчлөлттэй хүүхдүүд маш ихээр төрж байгаа гэнэ. Гэхдээ энэ бол техник технологи хөгжсөнтэй холбоотой гарч буй анхны өөрчлөлтүүд бөгөөд цаашлаад ямар өөрчлөлт гарахыг хэн ч тааварлашгүй. Ирээдүйг 100 хувь таамаглах боломжгүй хэдий ч одоогийн 20-40 настнууд хэрхэн хөгшрөх талаар мэдэж болох юм. Ингээд та хэрхэн хөгшрөх вэ?

Өнөөгийн ертөнцөд хариуцлагаас зайлсхийх, эмзэг шийдвэр гаргах, бие бялдар, ёс суртахууны сорилт гэх мэт бэрхшээлээс зайлсхийдэг залуус мундахгүй. Энэ бүхнээс дөлөөд л байх юм бол та хэн ч биш, хэн ч өөрийг тань үнэлэхгүй, хүндлэхгүй, хайрлах ч үгүй. Үнэхээр хүмүүс хүнд хэцүү зүйлтэй тулгарахгүй юмсан, бэрхшээл бүү тохиолдоосой билээ гэж боддог ч, хатуу сорилтууд нь эр хүнийг улам хатуужуулж, төлөвшүүлж байгааг ойлгодоггүй. Тэгвэл ямар эр хүнийг жинхэнэ эр хүн гэдэг юм бэ? Энэ тухай өнөөдөр бид өгүүлэх болно.

Түүхийн бүхий л үеийн туршид хүмүүс нэг нэгнээ янз бүрийн аргаар хөнөөж байж. Эхлээд ир үзүүртэй чулуугаар зэргэлдээ агуйн хүнийг өөрийнх нь өмч рүү халдах гэлээ гэж алдаг байсан бол сүүлдээ илд, жад бүтээж, харвагч хийн цайз хэрмийг нураан сүйтгэж чаддаг болжээ. Тэгж байтал дэлхийн I дайны үеэс эхлэн хүн төрөлхтөн химийн бодисыг зэвсэг болгон ашиглах аргыг олсноор бүхэл бүтэн соёл иргэншил газрын хөрснөөс арчигдах, өөрсдийнхөө бүтээсэн зэвсгийн хор хөнөөлийг өөрсдөө амсах аюул учирчээ.

Дэлхийн ямар улс хамгийн их цахилгаан хэрэглэдэг юм бол эсвэл ямар улсын иргэд хамгийн олон хүүхэд төрүүлдэг юм бол гэж та өмнө нь бодож байсан уу? Тэгвэл та сонирхолтой сэдвүүд бүхий дараах газрын зургуудыг сонирхоорой. 

Сүүлийн хэдэн арван жилд олон нийтийн анхаарал сонирхлыг эртний Маяачуудын соёл иргэншил аргагүй татах боллоо. Төв Америкийн тэр ширэнгэн ойгоос гайхамшигт хотын туурь, цац суварга, одон орон математикийн гайхамшигт зүйлсийн ул мөр олсоор байгаа нь ийн сонирхол татаж байгаа юм. Маяачууд хүн төрөлхтний өнөөгийн хөгжил дэвшилд асар их нөлөө үзүүлсэн тун нарийн уран барилга, хэл соёл, гал зуух, хоолны соёл үлдээжээ. Олон жил судалгаа шинжилгээ, малтлага хийсээр байгаа ч энэ гайхамшигт ард түмэн хаанаас ирж яаж энэ том эзэнт гүрнийг байгуулсан гэдгийг тайлж чадаагүй л байна. Гэхдээ маяачуудын гайхамшигт соёл иргэншлийн талаарх олон зүйлээс дараах хэдийг дурдая.