Ёл шувууг өөрөөр Ооч Ёл ч гэдэг. Ёл нь Харцагынхан овгийн шувуу бөгөөд Gypaetus төрлийн ганц төлөөлөгч юм. Тэд Европын өмнөд хэсэг, Африк, Ази, Энэтхэг, Төвд, Монголд өндөр, уулархаг газар нутагладаг бөгөөд саяхан Альпийн нуруунд аваачиж суурьшуулсан боловч одоо ч ховор хэвээр байна. Өнөөдөр та бүхэнд энэхүү шувууны тухай сониролтой баримтуудыг хүргэхээр бэлтгэлээ.

Хэдийгээр дэлхий дээрх амьд бодгалиуд өөр хоорондоо эв түнжинтэй оршин байдаг ч зарим нэг нь бусдаасаа илүү хурдан өсөж, үржих чадвартай байдаг учраас орчин тойрноо эзэрхийлж эхэлдэг. Санаатай болон санамсаргүйгээр шинэ газар нутагшуулсан амьтад экологийн гинжин хэлхээнд багтдаггүй, байгалийн дайсангүй болдог учир тоо толгой нь хурдацтай өснө. Ийнхүү тухайн нутгийн уугуул амьтад нь идэх хоол, хоргодох газаргүй болдог байна. Өнөөдөр та бүхэнд тэдгээр түрэмгий амьдын тухай мэдээллиийг хүргэхээр бэлтгэлээ.

Төрсний эцэст үхнэ гэдэг бидний амьдралын жам ёсны явдал билээ.  Хүн бүр өөр өөрийн гэсэн замналаар амьд ахуй насаа өнгөрүүлдэг бөгөөд хорвоог орхих цаг хугацаа нь ч харилцан адилгүй байх нь бий. Зарим нэг нь зуу насалж, ач зээ нараа тойруулан сэтгэл хангалуун амьсгал хураадаг бол харамсалтай нь өөр нэг нь зуурдын шалтгаанаар хорвоогоос хальдаг. Ингээд хүн төрөлхтний амиа алддаг хамгийн энгийн шалтгаануудыг сонирхоцгооё. 

Канадын эрдэмтэд ДОХ-ын гарал үүслийг шимпанзе агнасан цэргүүдээс улбаатай гэж үзжээ. Тэд Дэлхийн нэгдүгээр дайны үед өлсгөлөнд нэрвэгдсэн байв. 1916 онд Камерунд байсан цэргүүд "шимпанзе агнаж идэж байсан цэргүүд цусыг нь өөрсдийн шархандаа хүргэснээс үүссэн байх магадлалтай" гэжээ.

Дэлхийн эрдэмтэд хүний эр, эм бэлгийн эсэд судалгаа шинжилгээ явуулж, асар олон шинэ нээлт хийсээр байгаа билээ. Тэгвэл шинжлэх ухаанчид энэ удаад генетикийн т-гаплотиптэй эр бэлгийн эсийн гайхалтай чадварыг олж илрүүлжээ. Тэгвэл эр бэлгийн эс ямар шинэ чадвартай болж таарсан бэ? 

Нялх хүүхэд бумбагар, булцгар байх хөөрхөн гэх үзэл хаа газрын  хүмүүсийн дунд түгээмэл тархсан байдаг. Мэдээж ихэнх хүүхэд өсөж том болох явцдаа мяраагаа гээдэг ч зарим хүмүүс монголчуудын хэлдгээр "унаган мах"-аа хадгалж үлдэх нь бий. Тэгвэл мяраа яагаад үүсдэг, ямар учиртай зүйл болох талаар Пенсильванийн их сургуулийн профессор, антропологич Морган Хок (Morgan Hoke)-ийн бичсэн нийтлэлийг хүргэж байна. 

Мандал бол орчлон ертөнцийг илэрхийлсэн, түүний доторх өөр өөр хэсэг нь Бурханы шашны сургаалын олон өөр талуудыг харуулах нарийн бүтэц бүхий дугуй хэлбэрийн дүрслэл юм. Хэдэн мянган жилийн өмнө Хиндү болон Буддын шашны гүнзгий түвшний бясалгалын тодорхой бүтээлүүдэд хэрэглэгдэх байдлаар Энэтхэгт анх үүссэн мандлыг өнгө өнгийн элсээр бүтээдэг байна.

Амьтдын байгалаас заяасан хүйсний ялгаа буюу диморфизм хэрхэн илэрдгийг харуулсан жишээнүүдтэй танилцацгаая. Сонирхолтой нь хүн төрөлхтний хувьд эсрэг хүйстнээ татах зориулалттай гоёл эмэгтэйчүүдэд илүү байдаг бол амьтдын ертөнцөд эсрэгээрээ буюу ихэвчлэн эрэгчингүүдэд нь гоёмсог төрх заяасан байх юм.

Дэлхий дээр гайхамшиг гэж хэлэгдэхээр бүтээлүүд цөөн байдаг ч тэр бүрийг хадгалж үлдэнэ гэдэг тийм ч амар биш. Цаг хугацаа, хүний алдаатай үйлдэл, атгаг санаа агуулсан нэгний уршгаар тэдгээр бүтээлүүд нүд ирмэхийн зуур үгүй болох нь ч бий. Энэ үүднээс алдагдсан гайхамшгуудын талаар та бүхэнд хүргэхээр бэлтгэлээ.

Сахар бол дэлхийн хамгийн алдартай цөл юм. Хэчнээн дэлхий даяар алдартай гэдгээс үл хамаарч энэ газарт эрдэмтдийн нээж, судлахыг хичээдэг олон нууц чимээ аниргүй оршсоор буй. Энэ үүднээс та бүхэнд энэхүү гайхалтай цөлийн талаарх баримтуудыг хүргэж байна.

Хүн гэдэг өөрийгөө хэзээ ч хөндлөнгийн хүн шиг харж, дүгнэж цэгнэж чаддаггүй. Тиймээс тухайн хүн өөрийнхөө чадвар болон ухамсарын түвшинг бодитоор тодорхойлж чаддаггүйгээр барахгүй дийлэнх тохиолдолд өөрийгөө дутуу үнэлж, доош хийх зэргээр аливаа бүхнээ чамлах нь олонтаа. Энэ үүднээс хүн гэгч амьтан өөрийн бодож байгаагаасаа илүү ухаантай болохыг илтгэх шинж тэмдгүүдийн талаар хүргэж байна.

Анааш бол дэлхийн хамгийн өндөр амьтан бөгөөд зарим тохиолдолд тэдний хүзүү 2 метр урттай болох нь бий. Харамсалтай нь үүнээс болж тэдний амьдралд маш том хүндрэл үүсдгийг олон хүмүүс мэддэггүй.